Blog

Wstęp

Wszyscy znamy powiedzenie, że „co było, a nie jest – nie piszę się w rejestr”. I to samo dotyczy w zasadzie dokumentów, ale jest pewna ciekawa sytuacja, w której to bardzo ważny dokument, pomimo braku możliwości jego odnalezienia, może być podstawą do wygrania procesu.

Mowa o zaginionym testamencie.

Czym jest testament?

Testament jest to rozrządzenie testatora na wypadek śmierci, a więc, innymi słowy, za życia każdy (z niewielkimi wyjątkami) może zdecydować, komu po śmierci ma przypadać jego spadek w całości lub w częściach. Kodeks cywilny opisuje w sposób bardzo szczegółowy opisuje rodzaje i wymogi testamentów, wśród których najpopularniejszy jest testament holograficzny, a więc sporządzony w całości przez testatora.

Co istotne z punktu widzenia procesowego, oryginał testamentu spadkobierca musi przedłożyć sądowi spadku, który to sąd dokonuje protokolarnego otwarcia i ogłoszenia testamentu.

Co jednak w sytuacji, w której dokumentu nie ma?

Wydawać by się mogło, że w przypadku braku możliwości odnalezienia testamentu powołany nim do spadku spadkobierca testamentowy byłby na straconej pozycji, jednakże istotne jest, że ustawodawca kładzie szczególny nacisk na prymat realizacji woli testatora, co doprowadziło do wykucia się linii orzeczniczej, w ramach której – w sytuacji braku udowodnienia zniszczenia testamentu przez samego testatora (zgodnie z art. 946 KC jest to równoznaczne z odwołaniem testamentu) lub sporządzenia nowego testamentu – możliwe jest dowodzenie wszelkimi dowodami treści pierwotnego testamentu i stwierdzenie nabycia spadku w oparciu o tenże testament.

Kazus

Klient zgłosił się do mnie z prośbą o wsparcie prawne w sytuacji, w której dysponował jedynie zdjęciem testamentu sporządzonego przez własnego ojca. Dodać należy, że macocha mojego Klienta oraz jej syn w sposób wyłączny dysponowali mieszkaniem, w którym zamieszkiwał ojciec mojego Klienta do momentu śmierci, a zatem mój Klient nie miał jakiejkolwiek możliwości poszukiwania testamentu, a zatem sytuacja była trudna.

Ostatecznie jednak udało się uzyskać dowód, że testament faktycznie był sporządzony pismem spadkodawcy i sąd orzekł stwierdzenie nabycia spadku zgodnie z testamentem, którego nigdy de facto nie odnaleziono, czym w pełni urzeczywistnił wolę testatora, który diametralnie inaczej zdecydował, niż wynikałoby to z zasad dziedziczenia ustawowego.

Podsumowanie

Sukces Klienta zależał zatem od rozstrzygnięcia ważkiej kwestii i odwołania się do pryncypiów polskiego prawa spadkowego płynącego z Kodeksu cywilnego, ale również podbudowanego doświadczeniem życiowym przedstawionym m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29.05.1987 r. (III CZP 25/87), bowiem wszak jak prosto sobie wyobrazić sytuację, w której nie wszystkie osoby są równie zainteresowane, aby testament ujrzał światło dzienne.

A Klientowi serdecznie gratuluję intuicyjnie podjętych działań, które pozwoliły budować skuteczną argumentację przed sądem.

Jaki związek ma umowa zlecenia zawarta przez klienta z kancelarią radcy prawnego z wykazaniem udzielenia pełnomocnictwa?

Pozornie nic, bo przecież wręcz oczywistym jest, że zgodnie z art. 89 § 1 KPC, pełnomocnik ma obowiązek dołączenia – przy pierwszej czynności – pełnomocnictwa. Wyłącznie pełnomocnictwa. Przepis jest jasny – pełnomocnik ma przedłożyć pełnomocnictwo, a nie umowę z klientem.

Ale… czasami zdarzają się przypadki, gdy składy orzekające (aczkolwiek pozwolę sobie tutaj na pewną modyfikację: działające w celu nie orzekania;) podejmują kierunki wykładni, które są trudne do zrozumienia przy takiej treści przepisu.

Taka sytuacja miała miejsce m.in. w trzech sprawach, które prowadziłem dla klienta, w których sąd wezwał mnie do przedłożenia (w następstwie przedłożenia pełnomocnictwa, żeby nie było wątpliwości) umowy z klientem, aby wykazać, że po 2 latach od jego udzielenia pełnomocnictwo nie wygasło.

Nawet milczeniem mogę pominąć fakt, że jest to zobowiązanie do wykazania okoliczności negatywnych (że coś się nie stało) oraz wprost niedopuszczalne założenie, że pełnomocnik świadomie działa bez upoważnienia, które wygasłoby wcześniej, ale przede wszystkim jest to sprzeczne z literalnym brzmieniem przepisu, co – niestety – nie powstrzymało Sądu w omawianych sprawach od wyciągnięcia negatywnych konsekwencji procesowych (tutaj – umorzenie postępowanie po spadzie z EPU), które w tych sprawach oznaczało w każdej sprawie straty finansowe rzędu kilku tysięcy złotych za każdą z trzech spraw opłat uiszczonych w EPU i opłat uzupełniających.

Dzięki determinacji klienta, który przyjął moją rekomendację, udało się przeprowadzić powyższe sprawy przez kontrolę instancyjną z pełnym sukcesem, tj. Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił wszystkie trzy postanowienia o umorzeniu postępowania i można było podjąć merytoryczną polemikę procesową.

Zażalenia były rozpoznawane przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu pod sygn. akt I AGz 179/20, I AGz 180/20, I AGz 189/20 (niepublikowane, a we wszystkich sprawach były inne składy orzekająceJ).

Wielu przedsiębiorców przeżywa obecnie trudne chwile związane z problemami wynikającymi z ograniczeniami w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Co może uczynić przedsiębiorca z trwającymi umowami handlowymi, które przewidują np. zakup towaru, sprzedaż towaru w sytuacji, w której w obecnej sytuacji przedsiębiorca nie może zadośćuczynić?

Rozwiązania nie przynosi specustawa dotycząca koronawirusa, zatem pozostają tylko możliwości wynikające z umów lub z Kodeksu cywilnego.

Pomocą w negocjacjach z kontrahentami (w przypadku braku stosownych zapisów w umowie) okazać się może tzw. klauzula rebus sic stantibus ujęta w art. 357¹ Kodeksu cywilnego, który to przepis przewiduje w sytuacji siły wyższej, która wystąpiła po zawarciu umowy, a której strony nie mogły przewidzieć, a obecne wykonanie umowy wiązałoby się z nadmiernym obciążeniem jednej ze stron, sąd może, po rozważeniu interesów obu stron, stosownie do okoliczności albo zmienić zakres świadczeń (np. obniżyć czynsz) albo nawet rozwiązać umowę.

Kancelaria z powodzeniem już wspiera swoich Klientów w negocjacjach, które niejednokrotnie prowadzą do korzystnych zmian pozwalających na wyważenie interesów obu stron i jednoczesne zachowanie dobrych relacji na przyszłość, bowiem obecna sytuacja jest tymczasowa, zatem po jej zakończeniu obie strony będą zainteresowane kontynuowaniem umowy w długiej perspektywie czasu.

#koronawirus #zmiana #umowyhandlowe

Wobec zgłoszeń Klientów Kancelarii co do stanowiska firm turystycznych odmawiających możliwości odstąpienia od udziału w wykupionej wycieczce i wskazującymi na obciążenie klientów pełnymi kosztami związanymi z nieprzystąpieniem do wycieczki, Kancelaria wskazuje, że zgodnie z art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 27.11.2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych:

"4. Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie."

Zatem w obecnej sytuacji, w której w miejscu docelowym naszej wycieczki istnieje duży wskaźnik zachorowań na koronawirusa (np. Włochy, Hiszpania, Niemcy, Francja), istnieje możliwość odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej z możliwością zwrotu wszelkich poniesionych na ten cel kosztów.

#koronawirus #rezygnacjazwycieczki

Przedmiotem kolejnej wygranej sprawy przez Klienta Kancelarii jest przypadek żądania podziału do korzystania z lokalu po ustaniu związku małżeńskiego, do którego to lokalu byłym małżonkom przysługuje wyłącznie prawo korzystania na podstawie umowy najmu (tzw. mieszkanie zakładowe).

Sąd w całości podzielił argumenty Klienta Kancelarii, że takie żądanie jest niedopuszczalne, bowiem postępowanie o podział do korzystania (quoad usum) może toczyć się wyłącznie pomiędzy współwłaścicielami rzeczy.